تعقیبات نماز صبح
تعقیب نماز صبح
اَللّهُمَّ صَلِّ علَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اهْدِني لِمَا اخْتُلِفَ فيهِ مِنَ الْحَقِ
خدایا درود فرست بر محمد و آلش و مرا در آن حقی که مورد اختلاف است
بِاِذْنِكَ، اِنَّكَ تَهْدي مَنْ تَشآءُ اِلي صِراطٍ مُسْتَقيمٍ.
به مشیت و اذن خودت راهنمایی فرما که تو هر که را بخواهی به راه راست هدایت کنی
و مي گوئي ده مرتبه :
اَللّهُمَّ صَلِ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْاَوْصِيآءِ الرَّاضينَ المَرْضِيّينَ بِاَفْضَلِ صَلَواتِكَ،
خدایا درود فرست بر محمد و بر آلش همان اوصیاء خوشنود پسندیده به نیکوترین درودهایت
وَ بارِكْ عَلَيْهِمْ بِاَفْضَلِ بَرَكاتِكَ، وَالسَّلامُ عَلَيْهِمْ وَ عَلي اَرْواحِهِمْ وَاَجْسادِهِمْ، وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ،
و برکت فرست بر آنها به بهترین برکاتت و سلام بر ایشان و ارواح و اجسادشان و رحمت خدا و برکاتش
و اين صلوات در عصرهاي جمعه نيز وارد شده با فضيلت بسيار و بگو نيز
اَللّهُمَّ اَحْيِني عَلي ما اَحْيَيْتَ عَلَيْهِ عَلِيَّ بْنَ اَبي طالِبٍ، وَاَمِتْني عَلي ما ماتَ
خدایا مرا زنده دار بر آنچه علی بن ابیطالب را بر آن زنده داشتی و بمیران بر آنچه
عَلَيْهِ عَلِيُّ بْنُ اَبي طالِبٍ عَلَيْهِ السَّلام و بگو صد مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَاَتُوبُ اِلَيْهِ
علی بن ابیطالب بر آن درگذشت از خدا آمرزش خواهم و به سویش توبه کنم
و صد مرتبه
اَسْئَلُ اللَّهَ الْعافِيَةَ
می طلبم از خدا تندرستی
و صد مرتبه
اَسْتَجيرُ بِاللَّهِ مِنَ النَّارِ
پناه می برم به خدا از آتش
و صد مرتبه
وَاَسْئَلُهُ الْجَنَّةَ
و از او بهشت مسئلت دارم
و صد مرتبه
اَسْئَلُ اللَّهَ الْحُورَ الْعينَ
از خدا حورالعین می خواهم
و صد مرتبه
لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ الْمُبينُ
معبودی نیست جز خدایی که سلطان حق و آشکار است
و صد مرتبه توحيد و صد مرتبه
صَلَّي اللَّهُ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ
درود خدا بر محمد و آلش باد
و صد مرتبه
سُبْحانَ اللَّهِ والْحَمْدُ للَّهِ وَ لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَ اَللَّهُ اَكْبَرُ، وَ لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظيمِ
منزه است خدا و ستایش خاص خدا است و معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگتر است و جنبش و نیرویی مگر به خدای والای بزرگ نیست
و صد مرتبه
ما شآءَ اللَّهُ كانَ، وَ لاحَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاَّبِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظيمِ.
آنچه خدا خواهد شود و نیست جنبش و نه نیرویی جز به خدای والای بزرگ
پس بگو
اَصْبَحْتُ اَللّهُمَّ مُعْتَصِماً بِذِمامِكَ الْمَنيعِ، الَّذي لا يُطاوَلُ وَ لا يُحاوَلُ، مِنْ
صبح کردم خدایا در حالی که پناه آوردم به جوار (مقام) منیع تو که دستی بدان نرسد و مورد تجاوز واقع
شَرِّ كُلِّ غاشِمٍ وَطارِقٍ، مِنْ سآئِرِ مَنْ خَلَقْتَ وَ ما خَلَقْتَ مِنْ خَلْقِكَ الصَّامِتِ وَ
نگردد از شر هر ستمگر و هر راهزنی از تمام کسانی که آفریده ای و چیزهای دیگری که خلق کرده ای چه (آنها که) خموش (اند) و
النَّاطِقِ، في جُنَّةٍ مِنْ كُلِّ مَخُوفٍ بِلِباسٍ سابِغَةٍ وِلاءِ اَهْلِ بَيْتِ نَبِيِّكَ، مُحْتَجِباً
چه گویا (خود را) در سپری از هر چیز ترسناکی (نهادم) با لباسی بافته از دوستی خاندان پیمبرت و خود را بپوشانم
مِنْ كُلِّ قاصِدٍ لي اِلي اَذِيَّةٍ، بِجِدارٍ حَصينٍ الْإِخْلاصِ فِي الْإِعْتِرافِ بِحَقِّهِمْ،
از هر که قصد آزارم کند به سنگر محکم اخلاص با اعتراف به حق آن
وَ التَّمَسُّكِ بَحَبْلِهِمْ، مُوقِناً اَنَّ الْحَقَّ لَهُمْ وَمَعَهُمْ وَ فيهِمْ وَ بِهِمْ،
بزرگواران و تمسک به رشته دوستی ایشان در حالیکه یقین دارم که حق مخصوص آنها و نزد آنها و در پیش آنها
اُوالي مَنْ والَوْا، وَ اُجانِبُ مَنْ جانَبُوا، فَاَعِذْني اَللّهُمَّ بِهِمْ مِنْ شَرِّ كُلِّ ما
و بوسیله آنها است دوست دارم هر که را دوست دارند و دوری جویم از هر که دوری جویند پس خدایا به حق ایشان مراازشر هرچه
اَتَّقيهِ، يا عَظيمُ حَجَزْتُ الْأَعادِيَ عَنّي بِبَديعِ السَّمواتِ وَالْأَرْضِ، اِنَّا جَعَلْنا
می ترسم پناه ده ای خدای بزرگ
من دشمنان را بوسیله خدای پدید آورنده آسمانها و زمین از خود دور ساختم
همانا پیش
مِنْ بَيْنِ اَيْديهِمِ سَدّاً وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدّاً فَاَغْشَيْناهُمْ فَهُمْ لا يُبْصِرُونَ.
رویشان سدی نهادیم و پشت سرشان نیز سدی
و پرده بر آنها افکندیم که نمی بینند.
و اين دعا در هر صبح و شام خوانده مي شود و آن دعاء اميرالمؤمنين عليه السلام است در لَيْلَةُ الْمَبيت و در تهذيب روايت شده كه هر كه بعد از نماز صبح ده مرتبه بگويد
سُبْحانَ اللَّهِ الْعَظِيمِ وَ بِحَمْدِهِ، وَلا حَوْلَ وَ لا قُوَةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِيِ الْعَظيمِ
بلند مرتبه است پروردگار بلند مرتبه و ستایش او راست و هیچ قدرت و توانی نیست مگر به قدرت و توان خداوند بلند مرتبه و بزرگ
حقّ تعالي او را عافيت دهد از كوري و ديوانگي وجُذام وفقر وخانه برسرفرود آمدن يا خرافت در هنگام پيري و شيخ كليني از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده كه هر كه بعد از نماز صبح و نماز مغرب بگويد هفت مرتبه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرّحَيمِ لا حَوْلَ وَ لا قُوَةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِيِ الْعَظِيمِ
بنام خداوند بخشنده مهربان هیچ قدرت و توانی نیست مگر به قدرت و توان خداوند بلند مرتبه و بزرگ
حقّ تعالي دفع كند از او هفتاد نوع از انواع بلا كه آسانتر آنها باد و پيسي و ديوانگي باشد و اگر شقي باشد محو شود از اشقياء و نوشته شود از سُعداء و نيز از آن حضرت روايت كرده كه براي دنيا و آخرت و رفع درد چشم اين دعا را بعد از نماز صبح و مغرب بخوانند
درباره بعضی ادعیه نماز صبح
اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْكَ، صَلِ عَلي مُحَمَّدٍوَ آلِ مُحَمَّدٍ،
خدایا از تو می خواهم به آن حقی که محمد و آلش بر تو دارند که درود فرستی بر
وَ اجعَلِ النُّورَ في بَصَري وَالْبَصيرَةَ في ديني ، وَ الْيَقينَ في قَلْبي ، وَ الْإِخْلاصَ
محمد و آلش و قرار ده روشنایی در دیده ام و بینایی در دینم و یقین در دلم و
في عَمَلي وَالسَّلامَةَ في نَفْسي وَ السَّعَةَ في رِزْقي ، وَ الشُّكْرَ لَكَ اَبَداً مااَبْقَيْتَني .
اخلاص در عملم و سلامتی در جانم و فراخی در روزیم و همیشه تا زنده ام داری سپاسگذارت باشم
شيخ ابن فهد در عُدَّة الدّاعي از حضرت امام رضا عليه السلام نقل كرده كه هر كه بگويد در عقب نماز صبح اين كلام را حاجتي طلب نكند مگر آنكه آسان شود براي او و كفايت كند حقّ تعالي آنچه را كه مهمّ او است
بِسْمِ اللَّهِ وَ صَلَّي اللَّهُ عَلي مُحَمَّدٍ وآلِهِ، فوَ اُفَوِّضُ اَمْري اِلَي اللَّهِ اِنَّ اللَّهَ بَصيرٌ
به نام خدا و درود خدا بر محمد و آلش باد و واگذارم کارم را به خدا که براستی خدا به کار بندگان بینا
بِالْعِبادِ، فَوَقيهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا، لا اِلهَ إلاَّ اَنْتَ، سُبْحانَكَ اِنّي كُنْتُ مِنَ
است پس خدا از نیرنگهای بد نگاهش داشت معبودی جز تو نیست منزهی تو که من از
الظَّالِمينَ، فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنينَ، حَسْبُنَا اللَّهُ
ستمکارانم پس ما دعایش مستجاب کردیم و از غم و اندوه نجاتش دادیم این چنین مؤمنان را نجات دهیم
وَنِعْمَ الْوَكيلُ، فَاْنَقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ، ما شآءَ اللَّهُ
«خدا ما را بس است و چه نیکو وکیلی است پس با نعمت خدا و فزونی که دیگر بدی به آنها نرسید بازگشتند» آنچه خدا خواهد
لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ اِلاّ بِاللَّه ما شآءَاللَّهُ لا ما شآءَ النَّاسُ، ما شآءَ اللَّهُ وَاِنْ كَرِهَ النَّاسُ،
نیست جنبش ونه نیرویی مگر بوسیله خدا آنچه خدا خواهد می شود نه آنچه مردم خواهند آنچه خدا خواهد می شود اگر چه مردم
حَسْبِيَ الرَّبُّ مِنَ الْمَرْبُوبينَ، حَسْبِيَ الْخالِقُ مِنَ الْمَخْلُوقينَ، حَسْبِيَ الرَّازِقُ
ناخوش دارند بس است مرا پروردگار از (بندگان) پروریده شده
بس است مرا آفریدگار از آفریدگان بس است مرا روزی ده از
مِنَ الْمَرْزُوقينَ، حَسْبِيَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمينَ، حَسْبي مَنْ هُوَ حَسْبي ، حَسْبي مَنْ
روزی خوران بس است مرا خدا پروردگار جهانیان بس است مرا آن که او بس است مرا
لَمْ يَزَلْ حَسْبي ، حَسْبي مَنْ كانَ مُذْ كُنْتُ لَمْ يَزَلْ حَسْبي ، حَسْبِيَ اللَّهُ لا اِلهَ اِلاَّ
بس است مرا آن که همیشه مرا بس است بس است مرا آن که از وقتی بودم همیشه بسم بوده بس است مرا خدا معبودی جز
هُوَ، عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ.
او نیست بر او توکل کنم و او است پروردگار عرش با عظمت.
مؤلف گويد كه شيخ ما ثقةالاسلام نوري نوَّرَ اللَّهُ مَرْقَدَهُ در كتاب دارُ السَّلام از شيخ خود مرحوم خُلْد مَقام عالم ربّاني جناب حاجّ ملّا فتحعلي سلطان آبادي (ره) نقل فرموده كه فاضل مقدّس آخوند مُلّا محمّد صادق عراقي در غايت سختي و پريشاني و بدحالي بود و به هيچ وجه براي او گشايشي نمي شد تا آن كه شبي در خواب ديد كه در يك وادي خيمه بزرگي با قبّه سر پا است پرسيد اين خيمه از كيست گفتند از كهف حصين و غياث مضطرّ مستكين حضرت قائم مهدي و امام منتظر مرضي عَجَّلَ اللَّهُ فَرَجَهُ مي باشد پس به تعجيل خدمت آن حضرت مشرّف گرديد و سختي حال خود را به آن حضرت عرض كرد و از آن بزرگوار دعائي براي گشايش كار ورفع غمّ خويش خواست آن حضرت او را حواله فرمود به سيّدي از اولاد خود و اشاره فرمود به او و به خيمه او آخوند از خدمت آن حضرت بيرون شد و رفت به همان خيمه كه حضرت به آن اشاره فرموده بود ديد سيّد سَنَد وحِبْر مُعْتَمَد عالم اَمْجَد مُؤَيَّدْ جناب آسيّد محمّد سُلطان آبادي است در آن خيمه و در روي سجّاده نشسته مشغول دعا و قرائت است آخوند بر سيّد سلام كرد و حكايت حال را براي او نقل كرد پس سيّد براي گشايش امر و وسعت رزق او را دعائي تعليم نمود پس از خواب بيدار شد در حالي كه آن دعا در خاطر او بود و قصد كرد خانه سيّد را و پيش از اين خواب آخوند از سيّد مُنافر و تارك او بود به جهتي كه آن را ذكر نمي كرد پس چون به خدمت سيّد رسيد او را به همان نحو كه در خواب ديده بود ديد در مصلاي خود نشسته مشغول ذكر و استغفار است سلام كرد سيّد جواب سلام داد و تبسّمي نمود مثل آن كه از قضيّه مطّلع باشد پس آخوند براي گشايش امر خويش دعائي خواست پس سيد تعليم او نمود همان دعائي را كه در خواب به او تعليم فرموده بود پس آخوند مشغول به آن دعا شد به اندك زماني دنيا از هر طرف به او روي آورد و از سختي و بدحالي بيرون آمد و مرحوم حاج ملا فتحعلي رَحْمَةُ اللَّهِ عَلَيْهِ سيد را مدح مي كرد مدح بليغي و او را ملاقات كرده بود و مقداري از زمان هم شاگردي او نموده بود امّا آن چه را كه سيد تعليم آخوند كرده بود در خواب و بيداري پس سه چيز است اوّل آن كه در عقب فجر دست بر سينه گذارد و هفتاد مرتبه يا فَتَّاحُ بگويد دوّم مواظبت كند بخواندن اين دعا كه در كافي است حضرت رسول صلي الله عليه وآله تعليم فرمود آن را به مردي از صحابه كه مبتلا بود به ناخوشي و پريشاني و از بركت خواندن اين دعا به اندك زماني ناخوشي و پريشاني از او برطرف شد
لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ تَوَكَّلْتُ عَلَي الْحَيِّ الَّذي لا يَمُوتُ وَ
جنبش و نیرویی مگر بوسیله خدا نیست توکل کردم بر (خدای) زنده ای که نمیرد و
الْحَمْدُ للَّهِ الَّذي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ
ستایش خاص خدایی است که فرزندی نگیرد و شریکی در فرمانروایی ندارد و خواری
يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبيراً
ندارد تا نیازمند یاور باشد و به نحو کامل او را بزرگ شمار
در سجده شکر و دعاهای وقت طلوع و غروب آفتاب
سوّم درعقب نمازهاي صبح بخواند دعائي را كه از شيخ ابن فهد نقل شد و اين اَوْراد را بايد غنيمت شمرد و بخواندن آن مواظبت نمود و از فوائد آن غفلت ننمود، و بدان كه سجده شكر بعد از نمازها مستحبّ مؤكّد است و دعا و اذكار بسيار در آن حال وارد شده و از حضرت امام رضا عليه السلام منقول است كه اگر خواهي صد مرتبه شُكْراً شُكْراً بگو و اگر خواهي صد مرتبه عَفْواً عَفْواً و نيز از آن حضرت منقول است كه كمتر آن چه در اين سجده گويند آن است كه سه مرتبه بگويند شُكْراً لِلَّهِ و نيز بدان كه در وقت طلوع آفتاب و وقت غروب ادعيه و اذكار بسيار از حضرت رسول خداصلي الله عليه وآله و ائمه طاهرين عليهم السلام مأثور گرديده است و تحريص و ترغيب بيشمار بر محافظت اين دو وقت در آيات و اخبار وارد شده است و ما در اين مختصر به ذكر چند دعاي معتبر اكتفا مي كنيم اوّل مشايخ حديث به سندهاي معتبره از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده اند كه فريضه و واجب است بر هر مسلمان كه ده مرتبه پيش از طلوع آفتاب و ده مرتبه پيش از غروب اين دعا را بخواند:
لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحيي وَ يُميتُ وَ
معبودی جز او نیست که یگانه است و شریکی ندارد فرمانروایی و ستایش خاص او است زنده کند و بمیراند و
يُميتُ وَ يُحْيي وَ هُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلي كُلِّ شَي ءٍ قَديرٌ
بمیراند و زنده کند و او است زنده ای که نمیرد هر چه خیر است بدست او است و او بر هر چیز توانا است.
و در بعضي از روايات است كه اگر ترك شود قضا كنيد كه لازم است دوم و نيز از آن حضرت در روايات معتبره وارد شده كه پيش از طلوع و غروب آفتاب ده مرتبه بگو
اَعُوذُ بِاللَّهِ السَّميعِ الْعَليمِ مِنْ هَمَزاتِ الشَّياطينِ وَ اَعُوذُ باللَّهِ اَنْ
پناه برم به خدای شنوای دانا از وسوسه های درونی شیاطین و پناه برم از این که
يَحْضُرُونِ اِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّميعُ الْعَليمُ
نزدم حاضر شوند و براستی اوست خداوندی که شنوا و دانا است
سوم و نيز از آن حضرت روايت شده كه چه مانع است شما را كه در هر صبح و شام سه مرتبه اين دعا را بخوانيد:
اَللّهُمَّ مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَالأَبْصارِ، ثَبِّتْ قَلْبي عَلي دينِكَ، وَلاتُزِغْ قَلْبي بَعْدَ اِذْهَدَيْتَني وَهَبْ لي مِنْ لَدُنْكَ
ای خدای گرداننده دل ها و دیده ها دل مرا بر دین خود ثابت گردان و پس از آن که هدایتم کردی دلم را منحرف مکن و از نزد خویش رحمتی به من ببخش که همانا
رَحْمَةً، اِنَّكَ اَنْتَ الْوَهَّابُ، وَ اَجِرْني مِنَ النَّارِ بِرَحْمَتِكَ، اَللّهُمَّ امْدُدْ لي في عُمْري ،
تو بخشایشگری و از آتش دوزخ به رحمت خویش پناهم ده خدایا عمرم را دراز کن و در روزیم
وَاَوْسِعْ عَلَيَّ في رِزْقي ، وَانْشُرْ عَلَيَّ رَحْمَتَكَ، وَ اِنْ كُنْتُ عِنْدَكَ في اُمِ الْكِتابِ
فراخی ده و رحمتت را بر من بگستران و اگر من در کتاب (و دفتر) اصلی (لوح) پیش تو تیره بخت
شَقِيّاً فَاْجَعْلني سَعيداً، فَاِنَّكَ تَمْحُوا ما تَشآءُ وَتُثْبِتُ، وَ عِنْدَكَ اُمُّ الْكِتابِ.
و شقی هستم پس مرا خوشبخت گردان که البته تو هر چه را خواهی محو کنی و هر چه را خواهی اثبات و کتاب اصلی نزد تو است
چهارم و نيز از آن حضرت منقول است كه در هر صبح و شام اين دعا را بخوان
اَلْحَمدُ للَّهِ الَّذي يَفْعَلُ ما يَشآءُ وَ لا يَفْعَلُ ما يَشآءُ غَيْرُهُ، اَلْحَمْدُ للَّهِ كَما يُحِبُّ اللَّهُ
ستایش مخصوص خدایی است که می کند آنچه بخواهد و دیگری چنان نیست که هر چه خواهد بکند ستایش او راست چنانچه
اَنْ يُحْمَدَ، الْحَمْدُ للَّهِ كَما هُوَ اَهْلُهُ، اَللّهُمَّ اَدْخِلْني في كُلِّ خَيْرٍ اَدْخَلْتَ
دوست دارد که ستایش شود ستایش خاص اوست چنانچه شایسته آن است خدایا مرا در هر خیری که محمد و آلش را در آن
فيهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ اَخْرِجْني مِنْ كُلِّ شَرٍّ اَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً
درآورده ای درآور و بیرونم آور از هر شری که محمد و آلش را از آن بیرون آورده ای
وَ آلَ مُحَمَّدٍ، صَلَّي اللَّهُ عَلي مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ.
درود خدا بر محمد و آلش باد
پنجم در هر صبح و شام ده مرتبه بگو :
سُبْحانَ اللَّهِ وَ اَلْحَمْدُ للَّهِ، وَ لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ اَكْبَرُ
منزه است خدا و ستایش خاص خدا است و معبودی جز خدا نیست و خدا بزرگتر است.
و از جمله دعاهاي در اين دو وقت دعاي عَشَرات است كه بعد از اين خواهد آمد.