احکام شرعی - احکام عاریه - تطابق با فتوای آیت الله العظمی مکارم

2344 - عاریه آن است که انسان مال خود را به دیگری بدهد که از آن استفاده کندو در عوض ، چیزی هم از او نگیرد.

2345 - لازم نیست در عاریه صیغه بخوانند و اگر مثلا لباس را به قصد عاریه به کسی بدهد و او به همین قصد بگیرد عاریه صحیح است .

2346 - عاریه دادن چیز غصبی و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن را به دیگری واگذار کرده مثلا آن را اجاره داده ، در صورتی صحیح است که مالک چیز غصبی یا کسی که آن چیز را اجاره کرده ( راضي شود و اجازه دهد.) بگوید به عاریه دادن راضی هستم .

2347 - چیزی را که منفعتش مال انسان است مثلا آن را اجاره کرده می تواندعاریه بدهد. ( به شرط اين كه حق واگذاري به ديگري داشته باشد.) ولی اگر در اجاره شرط کرده باشند که خودش از آن استفاده کند، نمی تواند آن را به دیگری عاریه دهد.

2348 - اگر دیوانه و بچه مال خود را عاریه بدهند صحیح نیست ، ( اما اگر ولي اجازه دهد و اين كار به نفع آنها باشد مانعي ندارد.) اما اگرولی بچه مصلحت بداند که مال او را عاریه دهد و بچه آن مال را به دستور ولی به عاریه کننده برساند اشکال ندارد.

2349 - اگر در نگهداری چیزی که عاریه کرده کوتاهی نکند ( عبارت "و در استفاده از آن هم زياده روي ننمايد" در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .) و در استفاده از آن هم زیاده روی ننماید واتفاقا آن چیز تلف شود ضامن نیست ولی چنانچه شرط کنند که اگرتلف شود عاریه کننده ضامن باشد یا چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد،باید عوض آن را بدهد.

2350 - اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد، چنانچه تلف شود ضامن نیست . ( اين مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

2351 - اگر عاریه دهنده بمیرد، عاریه گیرنده باید چیزی را که عاریه کرده به ورثه او بدهد.

2352 - ( اگر عاريه دهنده ديوانه شود، بايد مالي را كه عاريه كرده به ولي اوبدهد.) اگر عاریه دهند طوری شود که شرعا نتواند در مال خود تصرف کند مثلادیوانه شود عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولی او بدهد.

2353 - کسی که چیزی عاریه داده هر وقت بخواهد می تواند آن را پس بگیرد و کسی هم که عاریه کرده هر وقت بخواهد می تواند آن را پس دهد.

2354 - ( جايز نيست چيزي كه فايده حلال و حرام ، هر دو را دارد، به قصد فايده حرام عاريه بدهند.) اگر ظرف طلا و نقره را برای زینت اطاق عاریه بدهند اشکال ندارد،ولی اگر برای استفاده حرام بدهند باطل است .

2355 - عاریه دادن گوسفند برای استفاده از شیر و پشم آن و عاریه دادن حیوان نربرای کشیدن بر ماده صحیح است . ( و نيز عاريه دادن حيوانات ديگر براي منافع مشروع آنها صحيح است .)

2356 - اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک یا وکیل یا ولی او بدهد و بعدآن چیز تلف شود عاریه کننده ضامن نیست و در غیر این صورت ضامن است اگرچه مثلا آن را به جایی ببرد که صاحبش معمولا به آنجا می برده مثلا اسب را دراصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد. ( اين مسأله در رساله آية الله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

2357 - اگر چیز نجس را برای استعمال خوردن و آشامیدن عاریه دهد ( احتياط واجب آن است كه نجس بودن آن را به كسي كه عاريه مي دهدبگويد، همچنين اگر لباس را براي نماز عاريه دهد.) بایدنجس بودن آن را به کسی که عاریه می کند بگوید.

2358 - چیزی را که عاریه کرده بدون اجازه صاحب آن نمی تواند به دیگری اجاره یاعاریه دهد. ( اين مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

2359 - اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد،چنانچه کسی که اول آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دومی باطل نمی شود. ( در صورتي كه صاحب اصلي زنده باشد.)

2360 - اگر بداند مالی را که عاریه کرده غصبی است باید آن را به صاحبش برساندو نمی تواند به عاریه دهنده بدهد. ( و اگر صاحبش را نمي شناسد مطابق دستور مجهول المالك عمل كند.)

2361 - اگر مالی را که می داند غصبی است عاریه کند ( و در دست او از بين برود مالك مي تواند عوض مال را از او بگيرد واگر به او دسترسي پيدا نكند از كسي كه مال را غصب كرده مطالبه كند و همچنين عوض استفاده هايي را كه عاريه كننده برده) و از آن استفاده ای ببردو در دست او از بین برود مالک می تواند عوض مال را از او یا از کسی که مال راغصب کرده مطالبه کند و نیز عوض استفاده هایی را که عاریه گیرنده برده می تواند ازاو مطالبه نماید و یا از غاصب بگیرد و اگر عوض مال یا استفاده آن را از عاریه کننده بگیرد او نمی تواند چیزی را که به مالک می دهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.