احکام شرعی - احکام قسم خوردن - تطابق با فتوای آیت الله العظمی مکارم

2670 - اگر قسم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند، مثلا قسم بخورد که روزه بگیرد یا دود استعمال نکند، چنانچه عمدا مخالفت کند باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها رانتواند باید سه روز روزه بگیرد.

2671 - قسم چند شرط دارد: اول : کسی که قسم می خورد باید بالغ و عاقل باشد، و اگر می خواهد راجع به مال خودش قسم بخورد، ( بايد سفيه نباشد و همچنين حاكم شرع او را از تصرف در اموالش منع نكرده باشد و از روي قصد و اختيار قسم بخورد، بنابر اين قسم خوردن بچه و ديوانه و كسي كه مجبورش كرده اند درست نيست ، همچنين اگر در حال عصباني بودن ، بدون اراده و قصد قسم بخورد. دوم ...) باید در حال بالغ شدن سفیه نباشدو حاکم شرع او را از تصرف در اموالش منع نکرده باشد، و از روی قصد و اختیار قسم بخورد پس قسم خوردن بچه و دیوانه و مست و کسی که مجبورش کرده اند، درست نیست و همچنین است اگر در حال عصبانی بودن بی قصد قسم بخورد. دوم : کاری را که قسم می خورد انجام دهد، باید حرام و مکروه نباشد و کاری را که قسم می خورد ترک کند،باید واجب و مستحب نباشد، و اگر قسم بخورد که کار مباحی را به جا آورد، بایدترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد، و نیز اگر قسم بخورد کار مباحی راترک کند، باید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد. سوم : به یکی از اسامی خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی شود، مثل خدا و الله ونیز اگر به اسمی قسم بخورد که به غیر خدا هم می گویند، ( ولي از قراين معلوم است كه مقصودش خداست ، صحيح است . بلكه اگر به نامهايي قسم ياد كند كه بدون قرينه خدا به نظر نمي آيد، ولي او قصد خدا را كندبنابر احتياط واجب بايد به آن قسم عمل كند. چهارم : قسم را بايد به زبان بياورد،بنابر اين اگر در قلبش بگذراند، كافي نيست و در كتابت و نوشتن احتياط عمل به آن است ، ولي آدم لال اگر به اشاره قسم بخورد صحيح است . پنجم : عمل كردن به قسم براي او ممكن باشد، و اگر موقعي كه قسم مي خورد ممكن باشد، ولي بعدا عاجز شود يامشقت شديد داشته باشد، از همان وقت كه چنين شده ، قسم او به هم مي خورد.) ولی به قدری به خداگفته می شود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید، ذات مقدس حق در نظر می آید، مثل آن که به خالق و رازق قسم بخورد، صحیح است ، بلکه اگر به لفظی قسم بخورد که بدون قرینه خدا بنظر نمی آید، ولی او قصد خدا را کند بنابر احتیاط، باید به آن قسم عمل نماید. چهارم : قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کندصحیح نیست ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است . پنجم : عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد و اگر موقعی که قسم می خورد ممکن باشد و بعد تا آخر وقتی که برای قسم معین کرده عاجز شود یا برایش مشقت داشته باشد، قسم او از وقتی که عاجزشده به هم می خورد.

2672 - اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگیری کند یا شوهر از قسم خوردن زن جلوگیری نماید، قسم آنان صحیح نیست .

2673 - اگر فرزند بدون اجازه پدر، و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد، قسم آنان بعید نیست صحیح نباشد، ( پايان مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي .) لیکن نباید احتیاط را ترک کنند.

2674 - اگر انسان از روی فراموشی ( يا اضطرار...) یا ناچاری به قسم عمل نکند، کفاره براو واجب نیست و همچنین است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننماید و قسمی که آدم وسواسی می خورد مثل اینکه می گوید: "والله الان مشغول نماز می شوم " و به واسطه وسواس مشغول نماز نمی شود اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم عمل نکند،کفاره ندارد.

2675 - کسی که ( براي اثبات مطلبي قسم مي خورد...) قسم می خورد اگر حرف او راست باشد قسم خوردن او مکروه است ،و اگر دروغ باشد، حرام و از گناهان بزرگ می باشد، ولی اگر ( مجبور شود براي ...) برای این که خودش یا مسلمان دیگری را از شر ظالمی نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشکال نداردبلکه گاهی واجب می شود، و این جور قسم خوردن غیر از قسمی است که در مسایل پیش گفته شد.