احکام شرعی - احکام قسم خوردن - تطابق با فتوای آیت الله العظمی فاضل

2670 - اگر قسم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند، مثلا قسم بخورد که روزه بگیرد یا دود استعمال نکند، چنانچه عمدا مخالفت کند باید کفاره بدهد یعنی یک بنده آزاد کند یا ده فقیر را سیر کند یا آنان را بپوشاند و اگر اینها رانتواند باید سه روز روزه بگیرد. ( و بايد پي در پي باشد.)

2671 - قسم چند شرط دارد: اول : کسی که قسم می خورد باید بالغ و عاقل باشد، و اگر می خواهد راجع به مال خودش قسم بخورد، ( بايد سفيه نباشد و حاكم شرع او را...) باید در حال بالغ شدن سفیه نباشدو حاکم شرع او را از تصرف در اموالش منع نکرده باشد، و از روی قصد و اختیار قسم بخورد پس قسم خوردن بچه و دیوانه و مست و کسی که مجبورش کرده اند، درست نیست و همچنین است اگر در حال عصبانی بودن بی قصد ( يا بي اختيار...) قسم بخورد. دوم : کاری را که قسم می خورد انجام دهد، باید حرام و مکروه نباشد و کاری را که قسم می خورد ترک کند،باید واجب و مستحب نباشد، و اگر قسم بخورد که کار مباحی را به جا آورد، بایدترک آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد، و نیز اگر قسم بخورد کار مباحی راترک کند، باید انجام آن در نظر مردم بهتر از ترکش نباشد. سوم : به یکی از اسامی خداوند عالم قسم بخورد که به غیر ذات مقدس او گفته نمی شود، مثل خدا و الله ونیز اگر به اسمی قسم بخورد که به غیر خدا هم می گویند، ولی به قدری به خداگفته می شود که هر وقت کسی آن اسم را بگوید، ذات مقدس حق در نظر می آید، مثل آن که به خالق و رازق قسم بخورد، صحیح است ، بلکه اگر به لفظی قسم بخورد که بدون قرینه خدا بنظر نمی آید، ولی او قصد خدا را کند بنابر احتیاط، باید به آن قسم عمل نماید. چهارم : قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد کندصحیح نیست ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد صحیح است . پنجم : عمل کردن به قسم برای او ممکن باشد و اگر موقعی که قسم می خورد ممکن باشد و بعد تا آخر وقتی که برای قسم معین کرده عاجز شود یا برایش مشقت داشته باشد، قسم او از وقتی که عاجزشده به هم می خورد. ( و نيز اگر متعلق قسم در موقع عمل ، مرجوح يا حرام شود، قسم به هم مي خورد. و همين طور است حكم ، در عهد و نذر.)

2672 - اگر پدر از قسم خوردن فرزند جلوگیری کند یا شوهر از قسم خوردن زن جلوگیری نماید، قسم آنان صحیح نیست .

2673 - اگر فرزند بدون اجازه پدر، و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد، قسم آنان بعید نیست صحیح نباشد، لیکن نباید احتیاط را ترک کنند.

2674 - اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری به قسم عمل نکند، کفاره براو واجب نیست و همچنین است اگر مجبورش کنند که به قسم عمل ننماید و قسمی که آدم وسواسی می خورد مثل اینکه می گوید: "والله الان مشغول نماز می شوم " و به واسطه وسواس مشغول نماز نمی شود اگر وسواس او طوری باشد که بی اختیار به قسم عمل نکند،کفاره ندارد.

2675 - کسی که قسم می خورد اگر حرف او راست باشد قسم خوردن او مکروه است ،و اگر دروغ باشد، حرام و از گناهان بزرگ می باشد، ولی اگر برای این که خودش یا مسلمان دیگری را از شر ظالمی نجات دهد، قسم دروغ بخورد اشکال نداردبلکه گاهی واجب می شود، ( اما اگر بتواند توريه كند يعني موقع قسم خوردن طوري نيت كند كه دروغ نشود، بنابر احتياط واجب توريه كند. مثلا اگر ظالمي بخواهد كسي را اذيت كند و ازانسان بپرسد كه او را ديده اي و انسان يك ساعت قبل او را ديده باشد، بگويد اورا نديده ام ، و قصد كند كه از پنج دقيقه پيش نديده ام . و اين جور قسم خوردن غير ازقسمي است كه در مسايل پيش گفته شد، زيرا قسم بر دو نوع است : اول : آنكه قسم بخورد براي اثبات يا نفي چيزي . دوم : آنكه قسم بخورد براي كاري در آينده . درصورت اول قسم اگر دروغ باشد حرام است ولي كفاره ندارد، و آنچه تخلف آن كفاره دارد قسم بر انجام كار است در آينده .) و این جور قسم خوردن غیر از قسمی است که در مسایل پیش گفته شد.