دسته بندی موضوعی احکام شرعی - جعاله


1-اجاره و جعاله
        جواز انصراف عامل در جعاله بر خلاف اجیر در اجاره
        2218 - جعاله آن است که انسان قرار بگذارد در مقابل کاری که برای او انجام می دهند مال معینی بدهد، مثلا بگوید هر کس گمشده مرا پیدا کند ده تومان به اومی دهم و به کسی که این قرار را می گذارد "جاعل " و به کسی که کار را انجام می دهد"عامل " می گویند. و فرق بین جعاله و این که کسی را برای کاری اجیر کنند این است که در اجاره بعد از خواندن صیغه ، اجیر باید عمل را انجام دهد و کسی هم که او رااجیر کرده اجرت را به او بدهکار می شود، ولی در جعاله عامل می تواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام ندهد جاعل بدهکار نمی شود.

2-اجرت در جعاله
        حکم مطالبه اجرت جعاله توسط عامل در صورت ناتمام گزاردن عمل
        2227 - اگر عامل کار را ناتمام بگذارد چنانچه آن کار مثل پیدا کردن اسب است که تا تمام نشود، برای جاعل فایده ندارد عامل نمی تواند چیزی مطالبه کند و همچنین است اگر جاعل مزد را برای تمام کردن عمل قرار بگذارد مثلا بگوید: "هر کس لباس من را بدوزد ده تومان به او می دهم ". ولی اگر مقصودش این باشد که هر مقدار از عمل که انجام گیرد برای آن مقدار مزد بدهد، جاعل باید مزد مقداری را که انجام شده به عامل بدهد، اگر چه احتیاط این است که به طور مصالحه یک دیگر را راضی نمایند.

3-تعريف جعاله
        تعریف جعاله به قرار دادن مالی به ازای انجام کاری
        2218 - جعاله آن است که انسان قرار بگذارد در مقابل کاری که برای او انجام می دهند مال معینی بدهد، مثلا بگوید هر کس گمشده مرا پیدا کند ده تومان به اومی دهم و به کسی که این قرار را می گذارد "جاعل " و به کسی که کار را انجام می دهد"عامل " می گویند. و فرق بین جعاله و این که کسی را برای کاری اجیر کنند این است که در اجاره بعد از خواندن صیغه ، اجیر باید عمل را انجام دهد و کسی هم که او رااجیر کرده اجرت را به او بدهکار می شود، ولی در جعاله عامل می تواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام ندهد جاعل بدهکار نمی شود.

4-جعاله باطل
        بطلان جعاله در امور بیهوده یا حرام
        2220 - کاری را که جاعل می گوید برای او انجام دهند باید حرام نباشد و نیز باید بی فایده نباشد که غرض عقلایی به آن تعلق نگرفته باشد. پس اگر بگویدهر کس شراب بخورد یا در شب به جای تاریکی برود ده تومان به او می دهم جعاله صحیح نیست .

        لزوم پرداخت اجرت عمل بطور متعارف در صورت بطلان جعاله و انجام عمل
        2222 - اگر جاعل مزد معینی برای کار قرار ندهد مثلا بگوید: هر کس بچه مراپیدا کند پولی به او می دهم و مقدار آن را معین نکند چنانچه کسی آن عمل راانجام دهد باید مزد او را به مقداری که کار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد.

5-جعاله براى حرام
        بطلان جعاله در امر بیهوده یا حرام
        2220 - کاری را که جاعل می گوید برای او انجام دهند باید حرام نباشد و نیز باید بی فایده نباشد که غرض عقلایی به آن تعلق نگرفته باشد. پس اگر بگویدهر کس شراب بخورد یا در شب به جای تاریکی برود ده تومان به او می دهم جعاله صحیح نیست .

6-جعاله براى عبث
        بطلان جعاله در امر بیهوده یا حرام
        2220 - کاری را که جاعل می گوید برای او انجام دهند باید حرام نباشد و نیز باید بی فایده نباشد که غرض عقلایی به آن تعلق نگرفته باشد. پس اگر بگویدهر کس شراب بخورد یا در شب به جای تاریکی برود ده تومان به او می دهم جعاله صحیح نیست .

7-جعاله پيش از عمل
        جواز فسخ جعاله برای عامل و جاعل پیش از انجام عمل
        2224 - پیش از آنکه عامل شروع به کار نکند جاعل و عامل می توانند جعاله رابه هم بزنند.

8-شرائط جعاله
        اعتبار بلوغ و عقل و رشد و اختیار در جعاله جاعل
        2219 - جاعل باید بالغ و عاقل باشد و از روی قصد و اختیار قرارداد کند و شرعابتواند در مال خود تصرف نماید، بنابراین جعاله آدم سفیهی که مال خود را درکارهای بیهوده مصرف می کند اگر حاکم شرع او را از عمل منع کرده باشد صحیح نیست .

        حکم بیان خصوصیات مالی که در جعاله به ازای کار قرار می دهند
        2221 - اگر مالی را که قرار می گذارد بدهد معین کند مثلا بگوید: "هرکس اسب مرا پیدا کند این گندم را به او می دهم "، لازم نیست بگوید آن گندم مال کجاست وقیمت آن چیست . ولی اگر مال را معین نکند مثلا بگوید: "کسی که اسب مرا پیدا کندده من گندم به او می دهم "، باید خصوصیات آن را کاملا معین نماید.

9-عمل پيش از جعاله
        انتفا مزد جعاله درصورت انجام عمل پیش از عقد جعاله
        2223 - اگر عامل پیش از قرارداد کار را انجام داده باشد یا بعد از قرارداد به قصد این که پول نگیرد انجام دهد حقی به مزد ندارد.

10-عمل در جعاله
        لزوم پرداخت اجرت عمل بطور متعارف در صورت بطلان جعاله و انجام عمل
        2222 - اگر جاعل مزد معینی برای کار قرار ندهد مثلا بگوید: هر کس بچه مراپیدا کند پولی به او می دهم و مقدار آن را معین نکند چنانچه کسی آن عمل راانجام دهد باید مزد او را به مقداری که کار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد.

        انتفا مزد جعاله در صورت انجام عمل به قصد رایگان
        2223 - اگر عامل پیش از قرارداد کار را انجام داده باشد یا بعد از قرارداد به قصد این که پول نگیرد انجام دهد حقی به مزد ندارد.

        حکم ناتمام گزاردن عمل توسط عامل در عقد جعاله
        2226 - عامل می تواند عمل را ناتمام بگذارد، ولی اگر تمام نکردن عمل اسباب ضررجاعل شود باید آن را تمام نماید. مثلا اگر کسی بگوید: "هر کس چشم مرا عمل کندفلان مقدار به او می دهم " و دکتر جراحی شروع به عمل کند، چنانچه طوری باشد که اگرعمل راتمام نکند چشم معیوب می شود باید آن را تمام نماید و در صورتی که ناتمام بگذارد حقی به جاعل ندارد.

        حکم مطالبه اجرت جعاله توسط عامل در صورت ناتمام گزاردن عمل
        2227 - اگر عامل کار را ناتمام بگذارد چنانچه آن کار مثل پیدا کردن اسب است که تا تمام نشود، برای جاعل فایده ندارد عامل نمی تواند چیزی مطالبه کند و همچنین است اگر جاعل مزد را برای تمام کردن عمل قرار بگذارد مثلا بگوید: "هر کس لباس من را بدوزد ده تومان به او می دهم ". ولی اگر مقصودش این باشد که هر مقدار از عمل که انجام گیرد برای آن مقدار مزد بدهد، جاعل باید مزد مقداری را که انجام شده به عامل بدهد، اگر چه احتیاط این است که به طور مصالحه یک دیگر را راضی نمایند.

11-فسخ جاعل
        جواز فسخ جعاله برای عامل و جاعل پیش از انجام عمل
        2224 - پیش از آنکه عامل شروع به کار نکند جاعل و عامل می توانند جعاله رابه هم بزنند.

12-فسخ جعاله
        جواز انصراف عامل در جعاله بر خلاف اجیر در اجاره
        2218 - جعاله آن است که انسان قرار بگذارد در مقابل کاری که برای او انجام می دهند مال معینی بدهد، مثلا بگوید هر کس گمشده مرا پیدا کند ده تومان به اومی دهم و به کسی که این قرار را می گذارد "جاعل " و به کسی که کار را انجام می دهد"عامل " می گویند. و فرق بین جعاله و این که کسی را برای کاری اجیر کنند این است که در اجاره بعد از خواندن صیغه ، اجیر باید عمل را انجام دهد و کسی هم که او رااجیر کرده اجرت را به او بدهکار می شود، ولی در جعاله عامل می تواند مشغول عمل نشود و تا عمل را انجام ندهد جاعل بدهکار نمی شود.

        جواز فسخ جعاله برای عامل و جاعل پیش از انجام عمل
        2224 - پیش از آنکه عامل شروع به کار نکند جاعل و عامل می توانند جعاله رابه هم بزنند.

        حکم فسخ جعاله برای جاعل پس از شروع در عمل
        2225 - بعد از آن که عامل شروع به کار کرد اگر جاعل بخواهد جعاله را به هم بزند اشکال ندارد ولی باید مزد مقدار عملی را که انجام داده به او بدهد.
در باره ما  | تماس با ما |  نظرخواهی | سایت جایگزین
خدمات تلفن همراه
مراجعه: 181,838,717