عنوان : وضع سلطنت
نوع : مصاحبه
تاریخ شمسی : 10 آبان 1357
تاریخ قمری : 29 ذي القعده 1398
جلد : 4
متن :
سئوال : [آيا حضرت آيت الله فكر مي كنند كه شاه به عنوان رئيس قواي مسلح بتواند از مبارزات حاضر برضد حكومتش جان سالم بدر برد "باقي بماند"؟ اگر نه ، چرا؟]
جواب : خير، سلطنت شاه و خاندان پهلوي بر ملت ما تحميل شده است . فرماندهي كل قواي مسلح بودن شاه نيز بر ارتش تحميل شده است . شاه به هيچ وجه معرف واقعي ارتش نيست . رژيم در طي پنجاه سال گذشته از ارتش و نيروهاي انتظامي براي سركوبي ملت استفاده كرده است . اميد مي رود كه ارتش به خود آيد و به جنبش ملت بپيوندد. من مطمئن هستم كه شاه از اين مبارزات كنوني عليه خود و سلطنت خاندانش جان سالم بدرنخواهد برد.
-[در تحت چه شرايطي حضرت آيت الله بازگشت به ايران را مورد بررسي قرار خواهند داد؟ آيا باوجود شاه ، تنها به عنوان پادشاه بر موازين قانون اساسي - سلطان نه حاكم - موافقيد؟ آيا حضرت آيت الله مي توانند بيشتر توضيح فرمايند؟]
-با توجه به تجارب تلخ گذشته ملت ما از اين خاندان ، هيچ گونه راه حلي در چهارچوب شاه سلطنت كند و نه حكومت ، قابل قبول نخواهد بود. علي الاصول ما با رژيم سلطنتي مخالف هستيم . و بازگشت به ايران ، بستگي به پيشرفت اهداف جنبش دارد. فعلا قرار بررفتن به ايران را ندارم . (1)
-[آيا خود شاه يا اعضاي ديگر دولتش - به طور مثال اردشير زاهدي (2) - سعي به نزديك شدن و ملاقاتبا حضرت آيت الله كرده اند؟ آيا هيچ نكته اي به عنوان اساس احتمالي مذاكره با حضرت آيت الله پيشنهاد شده است ؟]
-خير.
-[آيا هيچيك از مخالفين دستگاه ، كوششي به عنوان ميانجي بين حضرت آيت الله و شاه كرده اند؟ براي مثال مهندس بازرگان و يا دكتر كريم سنجابي . اگر بله ، نتيجه اين ميانجيگري چه بوده است ؟]
-خير، هرگز.
-[آيا هيچ فردي را در داخل ايران ، حضرت آيت الله به عنوان نخست وزير قابل قبول ، مورد بررسي قرارخواهند داد؟ اگر آري ، چه كسي ؟]
-در چهارچوب نظام سلطنتي ، هيچ فردي را به عنوان نخست وزير تاييد نخواهم كرد.
-[حضرت آيت الله فرموده اند كه هيچ راه حلي براي ايران نيست مگر سرنگوني سلسله پهلوي . آياحضرت آيت الله در حال حاضر براي سرنگوني شاه كاري مي كنند؟ اگر آري ، اساس كار خود راچگونه قرار داده ايد؟ به طور مثال آيا براي اين كار، روشهايي طرح شده است ، نقشه متديك هست ؟]
-نهضت عظيم كنوني ملت ما، عليه شاه و نظام سلطنتي است . بنابراين ، در جهت سرنگوني اين رژيم مبارزه مي شود. رهنمود ما بر ايجاد وحدت كلمه در ميان همه اقشار جامعه است . روشهاي مبارزه را مردم خود يافته اند و مي يابند. رهنمودهاي اصلي از جانب ما، به موقع خود به عمل مي آيد. در صورت عدم كفايت روشهاي فعلي ، اتخاذ روشهاي ديگرمورد مطالعه قرار خواهد گرفت .
-[براي رفتن شاه ، چگونه تداركاتي در دراز مدت ديده شده است ؟ آيا جوانان احتمالا براي پستهاي بالامورد نظر قرار گرفته اند، يا حضرت آيت الله مي توانند روي حمايت دولت امروز حساب كنند؟ درچنين جستجويي وفاداري در مرحله نخست قرار خواهد گرفت يا قابليت ؟]
-در ايراني ، چه در داخل و چه در خارج ، استعدادهاي بسيار وجود دارد كه حكومت شاه مانع از بروز آنها مي شود. اين استعدادها، بر اساس لياقت و وفاداري به اسلام و ملت به كار دعوت مي شوند.
-[حضرت آيت الله به مدت طولاني از سياستهاي شاه انتقاد كرده اند، در چه حدودي سياستهاي خودايشان نسبت به موارد زير، با سياستهاي شاه فرق خواهد كرد؟
الف " اجتماعي : آيا قوانين اسلامي به مورد اجرا گذارده مي شود؟ و چه فرقي در زندگي روزمره نسبت به قوانين حاضر پيش خواهد آمد؟ در تحت لواي حكومت اسلامي ، آيا حضرت آيت الله مي توانند به طور دقيقتر اين مفهوم را شرح دهند كه آيا زنها قادر خواهند بود به طور آزادانه بين حجاب و لباس غربي حق انتخاب داشته باشند؟ آيا سينماها مي توانند به وجود خود ادامه دهند؟ اگر آري ، چگونه فيلمها انتخاب خواهند شد؟ آيا مشروبات الكلي ممنوع خواهد شد؟ در آخر آيا ايران ، يك عربستان سعودي يا ليبي ديگر خواهد شد؟
ب " دفاع و خارجه و نفت : حضرت آيت الله به طور دائم ، نقش خارجيها را مورد انتقاد قرار داده اند، به طور اخص امريكا را. در ايران به طور دقيق چگونه تغييراتي شما مايليد در رابطه با نفوذ خارجي درصادرات نفت و واردات و خريد اسلحه ببينيد؟
ج " امنيت داخلي : ساواك در اصل براي تضمين امنيت داخلي عليه تحريكات داخلي به وجود آمد. آياآيت الله ساواك را منحل خواهند كرد؟ و اگر چنين است ، چه نيروهايي را در نظر داريد كه جانشين نيروهاي امنيتي بنماييد؟]
-الف " اجراي حدود در اسلام ، موكول به تحقق شرايط و مقدمات بسيار است و بايدجهات بسياري را از روي كمال عدالت و توجه به اينكه اسلام در كليت خود اجرا گردد،در نظر گرفت . اگر اين امور در نظر گرفته شوند، ملاحظه خواهد شد كه مقررات اسلامي كمتر از هر مقررات ديگري خشونت آميز است . زنان در انتخاب فعاليت و سرنوشت وهمچنين پوشش خود با رعايت موازين آزادند. و تجربه كنوني فعاليتهاي ضد رژيم شاه نشان داده است كه زنان بيش از پيش آزادي خود را در پوششي كه اسلام مي گويديافته اند. ما با سينماهايي كه برنامه هاي آنها فاسد كننده اخلاق جوانان و مخرب فرهنگ اسلامي باشد مخالفيم . اما با برنامه هايي كه تربيت كننده و به نفع رشد سالم اخلاقي وعلمي جامعه باشد موافق هستيم . مشروبات الكلي و الكليسم و ساير مخدرات كه مضر به حال جامعه مي باشند، جلوگيري خواهد شد. حكومت جمهوري اسلامي مورد نظر ما، باهيچ يك از رژيمهاي مزبور "عربستان سعودي و ليبي " منطبق نخواهد بود. ب " روابط ما با تمام خارجيها بر اساس اصل احترام متقابل خواهد بود. در اين رابطه ، نه به ظلمي تسليم مي شويم و نه به كسي ظلم خواهيم كرد. و در زمينه تمام قراردادها، ما براساس مصالح سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي ملت خودمان عمل خواهيم كرد.
ج " بله ، ما ساواك و تمامي سازمانهاي امنيتي ضد مردمي را منحل خواهيم كرد. آگاهي مردم و مشاركت و نظارت و همگامي آنها با حكومت منتخب خودشان ، خود بزرگترين ضمانت حفظ امنيت در جامعه خواهد بود.
-[آيت الله ، فرموده ايد كه خواهان قدرت شخصي نيستيد. فرض كنيم كه حضرت آيت الله يك روز كه شاه رفته باشد به ايران مراجعت بفرماييد. در آن صورت ، خلا قدرت سياسي را چگونه پر خواهيدفرمود؟ نظر شما درباره امكان يك كودتاي نظامي چيست ؟]
-با رفتن شاه ، خلا قدرت سياسي به وجود نخواهد آمد. ادامه حكومت شاه خود ايجادخلا قدرت سياسي كنوني را در ايران نموده است . عمر دوران راه حل با كودتاي نظامي ،پايان يافته است . اگر خارجيان اين كودتا را انجام دهند، ارتش ايران بيش از پيش به يك ارتش وابسته و اشغالگر تبديل خواهد شد و اين امر، خلا قدرت سياسي كنوني ايران راتشديد خواهد نمود.
-[حضرت آيت الله خواهان سرنگوني رژيم سلطنتي موجود و جانشين شدن يك جمهوري هستيد. چه نوع جمهوري در نظر داريد؟ مثل سيستم امريكايي يا فرانسوي . (3)]
-ما خواهان استقرار يك جمهوري اسلامي هستيم و آن حكومتي است متكي به آراي عمومي . شكل نهايي حكومت با توجه به شرايط و مقتضيات كنوني جامعه ما، توسطخود مردم تعيين خواهد شد.
-[آيا حضرت آيت الله با اين موضوع موافق هستند كه در ايران معروفيت و محبوبيت حضرت آيت الله در بين جوانان ايراني براي آن است كه شما تمامي آن چيزهايي را كه شاه فاقد است معرفي مي نماييد؟]
-مساله مقايسه دو شخص مطرح نيست . مسئله ، آگاهي و بيداري سياسي مردم ما و هويتاسلامي آنها و معيارهاي اسلامي است . هركس بر اساس اين معيارهاي اسلامي با مردم حركت كند، مورد قبول و محبوبيت مردم خواهد بود.
-[در مورد كمونيستها: آيت الله به شناخت عليه كمونيستها مشهور است - كمونيستها را مورد اعتمادنمي داند - اما كمونيستهاي جوان كه در تهران هستند، اين روزها - نه اجبارا توده اي كه دنبال روي خواسته هاي بخصوصي هستند - به خاطر اينكه آنها قبول ندارند كه يك نفر چه شاه و چه خميني ، تنهاكار كند، خواستارند كه يك حكومت ملي براي مردم تشكيل شود. آيا آيت الله فكر مي كنند كه مي توانند اين خواسته را اجرا كنند؟ و اگر چنين است چگونه ؟ يا بهتر گفته شود: آيا خميني حزب كمونيست را دائما غير قانوني مي داند؟]
-در اسلام معيار، رضايت خداست و نه شخصيتها. ما شخصيتها را با حق مي سنجيم ، و نه حق را با شخصيتها. معيار، حق و حقيقت است . برخلاف اسلام ، كمونيستها شخصيت رابت و قدرت را در او متمركز مي سازند. حكومت اسلامي ما متكي به آراي عمومي خواهد بود. و همه احزابي كه براي مصالح ملت ما كار كنند، آزاد خواهند بود.
-[چه چيز باعث شد كه آيت الله نجف را ترك كنند؟ آيا فكر مي كنند كه عراقي ها با تهران توافق كرده بودند؟ و اگر چنين است ، آيا مي توانيد شرح دهيد؟]
-ظاهرا شاه ايران ، دولت عراق را تحت فشار قرار داد كه مانع فعاليتهاي سياسي من و انجام وظايفي كه بر عهده دارم بشود. لذا من عراق را ترك كردم .
-[تحت چه ضابطه اي آيت الله در پاريس زندگي مي كنند؟ آيا نقشه دارند در پاريس بمانند؟ و اگر نه ، به كجا خواهند رفت ؟ آيا كشورهاي ديگر، خصوصا الجزاير و سوريه ، پيشنهادهايي براي پذيرايي آيت الله را كرده اند؟ آيا آيت الله مي توانند پيشگويي كنند چگونه وجود ايشان در پاريس ممكن است اثري در برنامه ايران و فرانسه در خصوص قرارداد پايگاه اتمي و قرارداد متروي تهران داشته باشد؟ واين عوض شدن برنامه آباداني ، چه درسي براي غرب مي تواند باشد؟]
-توقف من در فرانسه موقتي است . تنها ضابطه توقف من در هر كجا كه باشد، امكان انجام وظايفم هست . با توجه به اين توضيح ، رابطه اي بين حضورم در فرانسه و مسائل مربوط به روابط ايران و فرانسه فعلا مطرح نيست . -[در چه آينده نزديكي ، شاه سقوط خواهد كرد؟]
-اين مسئله مطلبي نيست كه بتوانيم پيش بيني كنيم . اما بر حسب قراين خيلي دير نيست .
-[آيا آيت الله جهاد مسلحانه را به عنوان وسيله مبارزه خود مورد توجه قرار خواهند داد؟]
-اميدوارم كار به جهاد مسلحانه نرسد و همين طور كه ملت عمل مي كند مسائل حل شود ومقصد ملت ، كه رفتن رژيم و برقراري حكومت اسلامي است ، تحقق پيدا كند. لكن اگرمسائل خيلي طول كشيده و پيچيده شود، ممكن است در آن تجديد نظر نماييم .
-[بنابراين ، شما همين روشهاي مسالمت آميز و بدون خونريزي را ترجيح مي دهيد؟]
-بله .
-[پس از رفتن شاه ، در موقع برگشتن به ايران ، آيا خود شما رهبر جمهوري اسلامي نخواهيد بود؟]
-من خود نمي خواهم حكومت را در دست بگيرم . اما مردم را براي انتخاب حكومت ،هدايت خواهم كرد و شرايط آن را به مردم اعلام مي كنم .
پانویس :
بزرگتر